در جامعه اسلامی تفاوت بین مالیات با خمس و زکات در چیست؟

سلام وقت شما بخير از منظر فقه اسلامي ؛ «خمس» يک واجب الهى و عبادى مالي است که در آن قصد قربت معتبر است؛ ولى «ماليات» يک حکم قانونى و حکومتى و تابع شرايط زمان و مکان است و هيچ‏گونه منافاتى با خمس ندارد. از اين رو پرداخت ماليات، نمى‏تواند جايگزين خمس گردد.(امام، استفتاءات، ج‏1، س 199؛ مکارم، استفتاءات، ج‏1، س 333؛ تبريزى، استفتاءات، س‏853؛ صافى، جامع‏الاحکام، ج 2، س 732؛ دفتر: سيستانى، وحيد، خامنه‏اى، فاضل، نورى و بهجت.)در دهه هاي آغازين اسلام ،با توجه به محدود بودن جامعه اسلامي و کم بودن هزينه هاي دولت ،از زکات افزون بر فقر زدايي ،در هزينه هاي جاري و تأمين بودجه دولت و هزينه جنگ استفاده ميشد. اما پس از گسترش اسلام و نياز حکومت ها به تأمين بهداشت ،امنيت ، رفاه ، آموزش مردم ، ماليات و خراج ها نيز براي تامين اين نيازمندي ها در کنار زکات قرار گرفت. اين ماليات ها بر حسب نوع درآمد مردم آن زمان از اسبان يا زمين هاي کشاورزي گرفته مي شد. براي نمونه حضرت علي (ع) در زمان حکومتش براي اسبان سواري دو دينار و اسب هاي بارکش يک دينار ماليات وضع کردند. به عبارت ديگر نگاهي به فلسفه تشريع خمس و زکات و وضع ماليات در حال حاضر و قرنهاي اوليه اسلام ما را به اين نکته رهنمون مي سازد که موارد مصرف آن ها از هم جدا هستند و پرداخت يکي کفايت از ديگري نمي کند . برخي از تفاوت هاي مصرف زکات و ماليات عبارت است: الف- اصل فلسفه تشريع زکات براي فقر زدايي است اما فلسفه تشريع ماليات تأمين هزينه هاي حکومت مي باشد. ب- زکات نصاب مشخصي دارد و از اشياء و اموال معيني گرفته مي شود. اما ماليات مقدار معيني ندارد و تعيين آن به عهده کارشناسان حکومت است. ج- زکات براي تامين نيازمندي هاي مسلمانان است. اما ماليات براي تامين نيازهاي دولت است. درباره تفاوت مصاديق خمس با ماليات نيزگفتني است. يک دوم خمس سهم امام است و يک دوم ديگر آن مانند زکات براي رفع نيازمندي هاي سادات است.(ر.ک مسائل مستحدثه زکات ،مجله فقه اهل البيت ،شماره 10) بخشي از خمس از آن خداوند ، پيامبر اکرم و ائمه اطهار عليهم السلام و حکومت اسلامي است و بخش ديگر آن مربوط به تأمين فقرا و مستمندان و در راه ماندگان از سادات است ، در حالي که ماليات براي خود شهروندان است و در تأمين منافع عمومي و هزينه هاي جاري کشور مصرف مي شود. ماليات در حقيقت هزينه‏هاى زندگى است که به طور غير مستقيم پرداخت مى‏گردد؛ مثلاً براى ساختن جاده‏ها، تأمين امنيت، بهداشت، آموزش و... از همين جهت جزء مخارج زندگى به حساب مى‏آيد. ولى خمس به مازاد درآمد زندگى و موارد ديگرى که در رساله‏ها توضيح المسايل آمده، تعلق مى‏گيرد. در حقيقت ماليات پرداخت مخارج زندگى خود فرد است؛ ولى خمس و زکات تأمين خلأها و نيازهاى مستمندان و مصارف ديگرى است که مشخص شده است.