عطش و تشنگی در کربلا چگونه بوده است؟

#ماه_صفر
#عطش

از گزارش‏هاي معتبر تاريخي، چنين به دست مي‏آيد كه سه روز قبل از شهادت امام حسين(ع) (در روز هفتم محرّم) دستوري از عبيداللَّه بن زياد به عمر بن سعد ابلاغ شد. دستور منع آب از امام حسین(ع) چندین بار از سوی یزید و ابن زیاد تکرار شده است و این تکرار،اهمیت این موضوع را در نزد امویان می رساند،اما بارزترین و روشن ترین دستور در این زمینه نامه مشهور ابن زیاد است که در شب هفتم به دست عمربن سعد رسیدومضمون این نامه چنین است:«میان حسین و اصحابش وآب جلوگیری کن،و نگذار از ان قطره ای بچشند،چنان که با عثمان بن عفان،آن مرد پرهیزکار و پاک چنین کردند».{تاریخ طبری،ج4ص314،اعلام الوری،ج1ص452؛بلاذري، ج 3، ص 180}.
ابن سعد به مجرد دريافت اين دستور، «عمرو بن حجاج» را با پانصد سوار، مأمور مراقبت از شريعه فرات به منظور جلوگيري از دسترسي امام(ع) و يارانش به آب كرد.{همان‏ منابع}. در اين دو سه روز امام(ع) و يارانش از طرق مختلف سعي در دسترسي به آب داشتند؛ زيرا تحمل تشنگي در آن بيابان سوزان - به ويژه با آن كاروان مشتمل بر زنان و كودكان - بسيار طاقت فرسا بود.
در برخي از گزارش‏ها چنين آمده است: امام حسين(ع) در محدوده اردوگاه خود اقدام به حفر چاه‏هايي كرده بود؛ اما وقتي گزارش آن به ابن زياد رسيد و او دستور شدّت عمل بيشتر و ممانعت از حفر چاه را به ابن سعد ابلاغ كرد: «... فقد بلغني ان الحسين يشرب الماء هو و اولاده و قد حفروا الآبار و نصبوا الاعلام فانظر اذا ورود عليك كتابي هذا فامنعهم من حفر الآبار ما استطعت و ضيق عليهم و لا تدعهم يشربوا من ماء الفرات قطرة واحدة»..{الفتوح، ج 5، ص 91}
همچنين گزارشي از حمله شبانه حضرت عباس(ع) به همراه سي سوار و بيست پياده به پرچمداري «نافع بن هلال» به فرات در منابع معتبر نقل شده است. آنان پس از درگيري با گروه عمرو بن حجاج، موفق به پر كردن بيست مشك آب مي‏شوند.{وقعة الطف، ص 152}.
زمان دقيق اين گزارش نقل نشده است؛ اما در آن عبارت«ولمّا اشتد علي الحسين و اصحابه العطش» (چون تشنگي بر حسين و يارانش فشار آورد) آمده است.
برخي از گزارش‏ها حكايت از ريختن آب از سوي امام(ع) بر چهره خواهرش زينب(س) در شب عاشورا دارد؛ زيرا وقتي او اَشعار آن حضرت مبني بر نزديك بودن شهادتش را شنيد، از حال رفته بود.{تاريخ يعقوبي، ج 2، ص 244؛ وقعة الطف، ص 201؛ لهوف، ص 104}.
اين گزارش اجمالاً دلالت بر وجود آب در شب عاشورا مي‏كند؛ علامه مجلسي در بحارالانوار مسأله عدم مضيقه آب را در صبح روز عاشورا - حتي براي آشاميدن - با صراحت بيشتري مطرح مي‏كند. در اين گزارش چنين آمده است:
«ثم قال لاصحابه: قوموا فاشربوا من الماء يكن آخر زادكم و توضؤوا و اغتسلوا و اغسلوا ثيابكم لتكون اكفانكم ثم صلّي‏ بهم الفجر : برخيزيد و آب بنوشيد كه آخرين آذوقه شما از دنيا است و وضو بگيريد و غسل كنيد و لباس‏هاي خود را با آن بشوييد تا كفن‏هاي شما باشد. آن‏گاه امام(ع) نماز صبح را با آنان به جماعت خواند».{ بحارالانوار، ج 44، ص 317}.
از عبارت «يكن آخر زادكم» و نيز از گزارش‏هاي مربوط به روز عاشورا چنين استفاده مي‏شود كه پس از اتمام اين ذخيره آبي، ديگر دسترسي به آب ميسّر نشد و امام(ع) و ياران و خاندانش در آن گرماي طاقت فرساي كربلا تا هنگام شهادت، علاوه بر مبارزه سنگين با دشمن با تشنگي شديد نيز دست به گريبان بودند.
علامه مجلسي(ره) در ادامه گزارش خود سخن از ريشخند يكي از لشكريان عمر بن سعد به نام تميم بن حصين خزاري به ميان آورده كه مي‏گويد:«اي حسين، و اي ياران حسين! آيا به آب فرات نمي‏نگريد كه چگونه همانند شكم مار مي‏درخشد؛ به خداوند سوگند از آن قطره‏اي نخواهيد آشاميد تا آنكه مرگ را دريابيد!»{بحارالانوار، ج 44، ص 317}.
حرّ نيز در روز عاشورا و در هنگام نصيحت به كوفيان، آنان را به جهت ممانعت از دسترسي امام(ع) و يارانش به آب فرات توبيخ كرده است.{انساب الاشراف، ج 3، ص 189؛ الارشاد، ص 453}.
همچنين گزارش تلاش امام(ع) براي به دست آوردن آب و ممانعت شمر از آن و ريشخند او به آن حضرت و نفرين امام(ع) بر او در برخي از منابع آمده است.{ابوالفرج اصفهاني، مقاتل الطالبيين، ص 86؛ به نقل از: بحارالانوار، ج 45، ص 51}.
علامه مجلسي(ره) روايتي را نقل مي‏كند كه مضمون آن درخواست عباس براي مبارزه و مأمور شدن او از طرف امام(ع) به منظور آوردن آب براي اطفال و كودكان حرم مي‏باشد. همان‏گونه كه مشهور است، عباس(ع) موفق به آورن آب نشد و در راه بازگشت به شهادت رسيد.{بحارالانوار، ج 45، ص 41 و 42}.

این کانال را به والدین و جوانان معرفی کنید
https://eitaa.com/eporse