ثارالله به چه معنائی است؟

ثارالله به چه معنائی است؟
امام حسین (علیه السلام) را «ثارالله و ابن ثاره» نامیده‌اند. یعنی پدر او نیز ثارالله است. البته همه این خاندان ثارالله هستند.
معنای لغوی و فقه الحدیثی ثار، ثور، اثاره، مثیر و تعابیر مشابه آن به معنای انگیختن، ایجاد کردن و تحریک کردن، تحول ایجاد کردن، جایی را شخم زدن و زیر و رو کردن و مانند آن است و اگر این معنا را با لوازم عقلانی‌اش در نظر بگیریم، آفرینش نیز یکی از مصادیق اثاره است؛ یعنی شخم زدن دارعدم.
ثار را به خون‌خواهی یا خون‌بها نیز تعبیر کرده‌اند.
خون‌بها دو معنا یا دو جهت و حیثیت دارد:
1ـ امام حسین (علیه السلام) خون‌بهای خداست.
2ـ خدا خون‌بهای امام حسین (علیه السلام) است که این معنا کم و بیش گفته شده و در روایاتی که پیرامون عشق به خدا و نیز عظمت روزه آمده است، می‌شود آن را یافت.
معنای دوم نسبت به معنای اول مشهورتر است،
اما توضیح معنای اول معنای خون‌بها بودن امام حسین (علیه السلام) برای خدا چیست؟ آیا خدا را کشته‌اند که امام حسین (صلوات الله و سلامه علیه) خون‌بهای اوست؟ خداوند کشته نمی شود اما دستورات او کشته می شودهمچنان‌که حیات مراتب مختلف دارد، موت نیز مراتب مختلف دارد. بر اساس معارف دینی موت خدا یعنی کشته شدن دستورات خداوند.
مجموعه عالم هستی از عقول تا اسفل سافلین فعل خدای متعال و از مراتب وجود خدای متعال هستند و طبعاً هر اتفاقی که برای مرتبه‌ای از مراتب عالم افتد، برای خدای متعال افتاده که شواهد دینی در این زمینه بسیار است،مانند آنکه اگر مؤمنی آزردید، گویا خدا آزردیده است. بنابراین همچنان‌که می‌شود خدا حزن‌پذیر و مسرت‌پذیر باشد، می‌توان گفت که رفتارهای غلط انسان ها در عمل نکردن به توصیه های خداوند بمنزله کشتن خدا باشد.
پس با این توضیح که مرگ یعنی اتفاقی برای کسی بیفتد که آثار و اعمال و افعال و ظهورات مربوط به آن حوزه و اسم از بین رفته باشد، خدای متعال دو گونه اراده دارد: تکوینی و تشریعی
در اراده تکوینی، خدای متعال هیچ‌گاه مغلوب هیچ موجودی قرار نمی‌گیرد و پیوسته خدا غالب است، مانند ولایت تکوینی نفس بر بدن.
اما در حوزه اراده تشریعی، یعنی آنچه به انبیا و اولیا فرمودند از سفارش‌ها و دستوراتی که برای خلق بیاورند، اکثریت خلق بر اراده تشریعی خدا غلبه می‌کنند.
بنابراین اگر خلق کاری کردند که اراده تشریعی خدای متعال تحقق نیافت، در حقیقت اراده تشریعی خدا مرده است و مقتول واقع شده است.
اگر کسی در این دنیا مرده یا کشته شده، خون‌بهای آن به چه معناست؟ یعنی احیای آثار و افعال کسی که کشته شده در حد امکان.بنابراین وقتی امام حسین (علیه السلام) خون‌بهای خداست، یعنی آنچه در حوزه اراده تشریعی خدای متعال انجام نشد، امام حسین (علیه السلام) احیا می‌کند و در واقع احیای امر خداست که روایات درباره احیای امر خدا فراوان است.
البته این معنا درباره همه خاندان پیامبر (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین) صادق است و همه آنان ثارالله و خون‌بهای خدا هستند، یعنی همه سبب می‌شوند که اراده تشریعی خدای متعال احیا شود.علاوه بر این امام حسین (علیه السلام) فرمودند من قیام کردم که امر به معروف کنم، یعنی امرها و معروف‌های خدای متعال مرده‌اند و من آمده‌ام آن‌ها را احیا کنم.

پیام های روز مباهله برای ما چه می تواند باشد؟

پیام های روز مباهله برای ما چه می تواند باشد؟
ازداستان مباهله می توان پیام های زیر را به دست آورد:
۱)اگر انسان ایمان به هدف داشته باشد، حاضر است خود و نزدیک‌ ترین بستگانش را در معرض خطر قرار دهد. «من بعد ما جاءک من العلمِ»
۲)آخرین برگ برنده و سلاح برنده مؤمن، دعاست.«فقل تعاوا ندع»
۳)در مجالس دعا، کودکان را نیز با خود ببریم. «أَبناءنا»
۴)استمداد از غیب، پس از بکارگیرى توانایى‌هاى عادّى است.«نبتهِل»
۵)در دعا، حالات اهل دعا مهم است، نه تعداد آنها. گروه مباهله کننده پنج نفر بیشتر نبودند.«أَبْناءَنا»، «نِساءَنا»، «أَنْفُسَنا».
۶)زن و مرد در صحنه‌هاى مختلف دینى، در کنار همدیگر مطرحند.«نساءنا»
۷)علىّ بن ابى طالب، جان رسول اللَّه است.«أَنفسنا»
۸)اهل بیت پیامبر، مستجاب الدعوة هستند.«أَبناءنا»، «نساءنا»، «أَنفسنا»
۹)فرزند دخترى، همچون فرزند پسرى، فرزند خود انسان است.«أَبنائنا»، بنا براین امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام فرزندان پیامبرند.

آیا علی علیه السلام جزء اهل بیت پیامبر حساب می شود؟

آیا علی علیه السلام جزء اهل بیت پیامبر حساب می شود؟
باسلام خدمت شما پرسشگر محترم
مسلما حضرت علی جزء آل محمد است وقتی امام حسن و امام حسین علیهما السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها جزء آل محمد هستند مگر ممکن است که حضرت علی علیه السلام که پدر امام حسن و امام حسین علیهما السلام و همسر حضرت زهرا سلام الله علیها است جزء آل نباشد.در آیه مباهله علی علیه السلام جان و نفس پیامبر محسوب شده است.
توضیحات بیشتر:
ریشه ی لغوی «اهل» به معنای انس و قرابت است [1] و «بیت» هم به معنای محل سکونت و جای بیتوته است. [2] اصل اهل البیت در لغت به معنای خویشان فرد است که با او قرابت و خویشاوندی داشته باشند، [3] ولی به طور مطلق در معنای عام تری که شامل تمامی افرادی که در نسب، دین، مسکن، وطن و شهر با فردی شریک باشند نیز استعمال شده است. [4] مهم اینست که باید دیدکه این کلمه را خود رسول خداص ،چگونه معنا نموده است ،چون مقصود او در کلام قرانی ملاک است ولذا روایاتی را میتواند برشمرد که مقصود رسول خدا ص را خوب نشان میدهد::

[مسند احمد حنبل 6/ 323] به سند خود، از «شهر بن حوشب» از «امّ سلمه» روایت کرده است که در یکى از روزها، رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله خطاب به حضرت زهراى مرضیه علیها السّلام، فرمود: همسر و دو فرزندت را نزد من آور. پس از آنکه حضور رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله شرفیاب شدند، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله کساء (عباى) بافت فدک را بر روى آنان انداخت و دست مبارکش را بر روى سرشان گذاشت و فرمود :
پروردگارا! اینان «آل محمد» اند. اینک، درود و برکتهاى خودت را بر «محمد و آل محمد» عنایت کن که تو پسندیده و با عظمتى. «امّ سلمه» گوید: پیش آمدم و گوشه عبا را بالا بردم که زیر کساء داخل شوم، پیغمبر اکرم صلّى اللّه علیه و آله گوشه عبا را از من گرفت و پایین افکند و فرمود: عاقبت تو بخیر است !
[سیوطى در الدّر المنثور] در ذیل آیه تطهیر در سوره احزاب نقل کرده است، «ابن جریر» و «حاکم» و «ابن مردویه» از «سعد» نقل کرده‏اند، هنگامى که آیه تطهیر بر رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله نازل شد، رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله على و فاطمه و حسنین را در زیر جامه‏اش فرا خواند و فرمود: اینان اهل من و اهل بیت من هستند .
[الصواعق المحرقة ص 87] در روایتى از حضرت رسول اکرم صلّى اللّه علیه و آله آمده است که فرمود: بر من صلوات و درود «بتراء» نفرستید. اصحاب پرسیدند: درود «بتراء» کدام است؟ فرمود: درودى است که شما مى‏گویید :
«اللهمّ صلّ على محمّد» و پس از آن، از بردن نام خاندان من، خوددارى مى‏کنید بلکه بگوئید: «اللهمّ صلّ على محمد و على آل محمد»
منظور از آل محمدص، اهل بیت آن حضرت است که در آیه 33 احزاب می فرماید :انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت
و اما تعبير" اهل البيت" به اتفاق همه علماى اسلام و مفسران، اشاره به اهل بيت پيامبر ص است،مخاطب در آيه فوق منحصرا پنج نفرند: پيامبر ص، على ع و فاطمه ع و حسن ع و حسين ع.
جابربن عبدالله انصاری پرسید:«یا رسول الله! عترت شما کیانند؟»
رسول خدا فرمود:«علی و حسن و حسین و امامان از فرزندان حسین که نهمین آنها مهدی است که قیام خواهد نمود.» [5]
آیه مباهله در حق اهل بیت:
مفسران و محدثان شیعه و اهل سنت تصریح کرده اند که آیه مباهله در حق اهل بیت پیامبر - علیهم السلام - نازل شده است، و پیامبر تنها کسانى را که همراه خود به میعادگاه برد، فرزندانش حسن و حسین ـ علیهماالسلام ـ و دخترش فاطمه (س) و على -علیه السلام - بودند؛ بنابراین، منظور از "ابنائنا" در آیه منحصراً حسن و حسین ـ علیهماالسلام و " نسائنا " فاطمه (س)، و منظور از " أنفسنا " تنها على (ع) بوده است . به نقل همه اهل سنّت، روز مباهله پیامبر به جای «انفسنا»حضرت علی علیه السلام را و به جای «نسائنا» حضرت فاطمه علیهاالسلام را و به جای «ابنائنا»حسنین علیهماالسلام را برای مباهله به عنوان گواه نبوّت از بین همه امّت به همراه بردند. این عمل پیامبر گواه بزرگی بر صداقت و عصمت فاطمه زهرا علیهاالسلام است.
منابع::
[1] فیومی، مصباح المنیر، ، ص 28.
[2] همان، ص 68.
[3] همان.
[4] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ص 29.
[5] بحارالأنوار ج : 23 ص : 147
موفق و پیروز باشید.

بنابر روایت "علماء امتی "آیا عالمان برتر از انبیاء هستند؟

بنابر روایت "علماء امتی "آیا عالمان برتر از انبیاء هستند؟
باسلام خدمت شما پرسشگر محترم
در ابتداء بطور اختصارعرض می شود که حدیث درست است و منظور امامان معصوم علیه السلام هستند.
توضیح:
این حدیث در کتب روایی شیعه و سنی به دو صورت نقل شده است:
1. «علماء أمتي أفضل من أنبياء بني إسرائيل»؛
2. «علماء أمتي كأنبياء بني إسرائيل».
شیخ مفید می نویسد: از رسول خدا نقل شده: «علماء أمتي كأنبياء بني إسرائيل» و در بیش تر روایات آمده: «أفضل من أنبياء بني إسرائيل». (1)
در مورد این حدیث بحث های زیادی مطرح شده است. بعضی از عالمان اهل سنت این حدیث را معتبر ندانسته اند. ولی عالمان شیعه غالبا آن را معتبر شمرده اند.
از نظر عالمان شیعه، معصومین و امامان که برترین عالمان امت پیامبر هستند، چون در زمره "اهل بیت" هستند که آیه تطهیر (2) در شأنشان نازل شده و در مباهله نفس (امام علی) و فرزند رسول خدا (دیگر امامان) خوانده شده اند. (3) و دلایل فراوان دیگر، از پیامبران بنی اسرائیل حتی از اولوا العزم های آن ها برترند و اما عالمان اسلام که به عصمت اختیاری رسیده و نور علم حقیقی وجودشان را پر کرده (البته این ها در امت اسلام بسیار کم هستند)، با پیامبران غیر اولو العزم بنی اسرائیل مساوی یا از آن ها برتر هستند.
البته در تبیین و توجیه این حدیث بسیار سخن گفته شده است، از جمله یکی از محققان می نویسد:
ما وقتی به حدیث «علماء امتی کانبیاء بنی اسرائیل» توجه می کنیم، نمی توانیم آن را ناظر به این عالمان دین که می شناسیم، بدانیم؛ زیرا اینان به عصمت نرسیده اند. ممکن است لغزش هایی از آنان سر بزند و صحیح نیست خدا غیر معصوم را در ردیف معصوم قرار دهد. اگر بخواهیم بگوییم که منظور این است که آنان از لحاظ معرفت و علم در ردیف پیامبران هستند نیز صحیح نیست؛ زیرا ملاک ارزشمندی در درگاه خدا نه علم و...، بلکه فقط تقوا و عمل صالح است. بنابراین، باید منظور از "عالمان" در این حدیث، امامان معصوم باشد که پیامبر آنان را یکی از "ثقلین" و عدل قرآن معرفی کرد. (2)
فخر المحققین در تبیین این حدیث آورده که پیامبران بنی اسرائیل در درجات مختلف بودند. بعضی از آن ها فقط بر خودش مبعوث بود و بعضی فقط بر خانواده اش و بعضی بر اهل قبیله و... . (3) این گونه نبوده که همه در مقامی قریب به حضرت موسی - علیه السلام - باشند تا مساوات یا افضلیت عالمان اسلام بر آن ها بعید شمرده شود.
بعضی گفته اند منظور از علمای امت در این حدیث فقط امامان هستند؛ زیرا در روایت از امامان داریم که فرموده اند: «نحن العلماء وشيعتنا المتعلمون»؛ «عالمان ما هستیم و شیعیانمان متعلّم می باشند». (4)
با توجه به آنچه گذشت و ادله ای که بر برتر بودن امامان بر انبیای اولو العزم دلالت دارد، به نظر می رسد نظر اول از همه صحیح تر است که منظور از "علمای امت"، غیر امامان از تربیت شدگان خاص آن ها باشند (مثل سلمان فارسی و...) که به عصمت اختیاری رسیده و نور علم و معرفت و ایمان، وجودشان را نورانی کرده و رذیلت ها را از آنان دور ساخته است. اینان همسان پیامبران بنی اسرائیل می باشند.
از مرحوم آيت الله بهجت پرسيده شد چطور مي شود كه برخي از علمای امت از برخي انبيای بني اسرائيل بالاتر باشند، ايشان فرمودند: علمای امتِ پيامبر قرآن را دارند كه مهيمن و برتر از همه كتب آسماني است؛ در حالي كه آن ها چنين كتابي را در اختيار نداشتند و اين علما در پرتو هدايت و معارف قرآن به چنين جايگاهي رسيده اند.
منابع:
1. شیخ مفید، أوائل المقالات، ص 178، دوم، لبنان، دار المفید، 1414 ق.
2. سید جعفر مرتضی، الصحيح من سيرة النبي الأعظم (ص)، ج 5، ص 197 - 198، چهارم، بیروت، دار الطباعة، 1415 ق.
3. جامع الشتات - الخواجوئي، ص 157 - 159، چاپ اول 1418 ق.
4. همان، ص 157 - 159.
موفق و پیروز باشید.

تفاوت مناجات با دعا

مناجات با دعا چه تفاوتی دارد؟
پرسشگر محترم می توان گفت رابطه دعا و مناجات، رابطه عموم و خصوص مطلق است. یعنی گاهی بر همدیگر اطلاق می شوند و با هم جمع می شوند ودر مواردی با هم فرق دارند بطور کل می توان به هر مناجاتی، دعا گفت اما هر دعائی را نمی شود مناجات خواند. مثلا اگر کسی بگوید«خدایا بیمارها را شفا بده »دعا خوانده است اما مناجات نیست.در مناجات خواسته ها بیان می شود ولی اصل نیست اصل راز و نیاز و نیایش عاشقانه با خداست مناجات معمولا طولانی تر از دعاست.

آیا دعاهای دعانویسان اعتبار دارد؟

آیا دعاهای دعانویسان اعتبار دارد؟
چند نکته درباره دعا نویسی :
اولا- همیشه سعی کنید بر مبنا واقعیات زندگی حرکت کنید.و بی جهت به دعا نویسی اکتفاء نکنید.
ثانیا- به گفته بسیاری از دعا نویسان اعتباری نیست.دعا نویس واقعی کم است.
ثالثا- خود شما به درگاه خداوند دعا کنید و از دیگران بخواهید برای مشکلات شما دعا کنند خصوصا دعا پدر و مادر تاثیر دارد و اگر فوت شده اند بر سر قبر آنها دعا کنید.
رابعا- قسمت و تقدیر با تدبیرو تلاش انسان کاملا درارتباط است. پس هوشمندانه و عاقلانه تلاش کنید و زندگی را مدیریت کنید.
اگر در زندگی در موردی به مشکلی خورده اید اولین کار فکر کردن و مشاوره رفتن است در کنار آن از خداوند درخواست کنید که مشکل را حل کند دعا کردن بصورت کلی اشکالی ندارد.اما استفاده از یک دعا خاص نیازمند آن است که اولا آن دعا معتبر باشد و سند درستی داشته باشد. ثانیا درست و صحیح نوشته شده باشد. ثالثا با اجازه عالمی درست به آن عمل شود رابعا در کنار عمل به دعا تلاش لازم و مناسب ترک نشود.برای مشکلات باید مشاوره رفت.

دعای ماثور یعنی چه؟ به چه دعاهائی ماثور می گویند؟

دعای ماثور یعنی چه؟ به چه دعاهائی ماثور می گویند؟
دعاها از نظر الفاظ دو نوع هستند الف-دعاهای ماثور (یعنی دعائی که از یکی از معصومین علیهم السلام رسیده باشد.)ب-دعاهای غیر ماثورکه به آن دعا مصنوع گفته می شود(یعنی دعای ساخته شده و ترکیب شده توسط بشر). گاهی برخی اشخاص دعاها را ترکیب می کنند وبا الفاظ خاصی دعامصنوع به وجود می آورند. با هر دو قسم دعاها می شود خداوند را خواند وقتی محتوا آن مشکلی نداشته باشد.از آنجا كه دعا لازم نيست حتما مأثور و رسيده از پيامبر و امام باشد و افراد مي توانند با ذوق خود به مدح و ستايش خدا پرداخته و به اسماي حسناي خدا متوسل شوند هر کسی با هر زبانی می توانند خداوند را بخواند اگرچه اين گونه دعاها قابل مقايسه با دعاهاي معصومين نيست. و معمولا بزرگان سفارش کرده اند دعاهای ماثور خوانده شود.

من از مرگ می ترسم ایا این ترس خوب است و ثواب دارد؟

من از مرگ می ترسم ایا این ترس خوب است و ثواب دارد؟
سلام.پرسشگرمحترم ترس از مرگ امری طبیعی است و معمولا عموم مردم به مقداری از مرگ می ترسند مقدار ترس و علت ترس ازمرگ،در افراد سطوح مختلف دارد عده ای بخاطر مبهم بودن و عظیم بودن این حقیقت،می ترسند عده ای بخاطر دلبستگی شدید به دنیا می ترسند و عده ای بخاطر اعمال بدی که دارند از مرگ می ترسند.به هر صورت مقداری ترس از مرگ مطلوب است و بازدارنده از گناهان و این حالت را نباید از دست داد در روایات داریم که یاد مرگ برای تعدیل رفتار مفید است. اما اگر ترس از مرگ افراطی باشد بطوری که ناامیدی بیاورد و شخص را از حرکت وفعالیت و نشاط باز دارد و زندگی را مختل کند این حالت خوبی نیست.در این صورت کمی نگرش را باید تصحیح کرد خداوند از جهنم بردن کسی؛خوشحال نمی شود خداوند به دنبال بهانه نمی گردد که کسی را به جهنم ببرد برعکس خداوند غفار با اندک بهانه ای می بخشد و افراد را به بهشت می برد،هر کسی در زندگی دچار خطاهائی شده است توبه و استغفار درمان گناهان است و از بخشش خدا ناامید نباشید،وقتی در انجام واجبات و ترک حرام ها کوشا هستید تصور نکنید جهنمی هستید،توبه مربوط به همین خطاهائی است که انسان غافل می شود و گناه می کند.پس با امید و نشاط زندگی کنید و وظیفه خود را درست انجام دهید و بدانید خداوند غفار و مهربان است،با این نگرش دیگر ترس افراطی از مرگ نخواهید داشت.زیرا معمولا تغییر نوع نگرش و رفتار صحیح،ترس از مرگ را کاهش می دهد.در صورت لزوم مشاوره حضوری بروید. دعاي جوشن کبير وصف زيباي خداوند است گاه گاهي به آن مراجعه کنيد،و به ترجمه آن دقت کنید خدا را آنگونه ببینید که در این دعا توصیف شده است، مهرباني که مجازات نمي کند و مجازات کردن را دوست ندارد، در تمامي مشکلات مي توان به او اميد بست و با امید و توکل منتظر فتح و گشايش بود او کسي است که يوسف را در دل چاه و کنار آب و موسي کودک را روي آب خروشان و يونس را در زير آب در دل ماهي بزرگ حفظ کرد و رهائي بخشيد. نصرت و رافت او را بارها ديده ايم پس باز هم ياري خواهد کرد . نماز ارتباط با چنين خدائي است و لذت بردن از سخن گفتن با او و تجديد قوا کردن در کنار او.
البته ترس از مرگ در حقیقت ترس از رفتار ناشایست خود ماست و نمی توان این ترس را فراموش کرد فقط باید مراقب باشیم این ترس تنفر نیاورد بلکه تحرک را در پی داشته باشد.بيشتر سعي کنيد اعتماد بنفس کسب کنيد،و بخاطر داشته باشيد مرگ پل رسیدن به محبوب است، رفتن حتمی است زیاد درباره زمانش فکر نکنید، بیشتر به فکر آراستن خود باشید تا در وقت ملاقات نازیبا نباشید. آنچه حتمي است ( مرگ ) خواهد آمد زياد انتظارش را نکشيد. موفق باشید.

آیا امام جواد علیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟

آیا امام جواد علیه السلام از غیبت حضرت مهدی علیه السلام خبر داده است؟
حضرت عبدالعظیم حسنی می گوید: من بر آقایم امام جوادعلیه السلام وارد شدم به قصد اینکه از او درباره قائم سؤال کنم که آیا او مهدی است یا دیگری ، حضرت ابتدائا فرمود:... یا اباالقاسم ! ان القائم منا هو المهدی الذی یجب ان ینتظر فی غیبته و یطاع فی ظهوره و هو الثالث من ولدی ...(۱) ؛ ای اباالقاسم ! همانا قائم از ما همان مهدی است که واجب است در غیبتش انتظار او را کشیده و هنگام ظهورش از او اطاعت شود و او سومین از اولاد من است ...
در روایت دیگری صقر بن ابی دلف می گوید: به امام جواد علیه السلام عرض کردم : چرا قائم را منتظر خوانند؟ فرمود:... لان اله غیبتة تکثر ایامها و یطول اءمدها فینتظر خروجه المخلصون و ینکره المرتابون ...(۲) ؛زیرا برای او غیبتی است که روزهایش زیاد و مدتش طولانی خواهد بود. مخلصین در انتظار خروج او به سر خواهند برد ، و شک کنندگان او را انکار خواهند کرد ...
همچنین مرحوم صدوق؛ به سندش از صقر بن ابی‏دلف نقل کرده که از امام جواد علیه‌السلام شنیدم که می‏فرمود: "الإمام بعدی اِبنی عليّ، أمره أمری وقوله قولی وطاعته طاعتی، والإمام بعده ابنه الحسن أمره أمر أبیه وقوله قول أبیه وطاعته طاعة أبیه. ثمّ سکت فقلت له: یابن رسول اللَّه! فمن الإمام بعد الحسن؟ فبکی (علیه‌السلام) بکآءً شدیداً، ثم قال: إنّ من بعد الحسن ابنه القآئم الحقّ المنتظر..."(۳)؛ "امام بعد از من فرزندم علی است، امر او امر من وقول او قول من وطاعت او طاعت من است. وامام بعد از او فرزندش حسن است. امر او امر پدرش، وقول او قول پدرش، وطاعت او طاعت پدرش می‏باشد. آن گاه ساکت شد. عرض کردم: ای فرزند رسول خدا! امام بعد از حسن کیست؟ امام گریه شدیدی کرد، سپس فرمود: همانا بعد از حسن فرزندش قائم به حقّ منتظر است...".
پی نوشت ها:
۱- کمال الدین ، ص ۳۷۷؛ بحارالانوار ، ج ۵۱ ، ص ۱۵۶ ، ح ۱
۲- کمال الدین ، ص ۳۷۸؛ بحارالانوار ، ج ۵۱ ، ص ۳۰ ، ح ۴
۳- اعلام الوری، ص ۴۳۶ ؛ بحارالأنوار، ج ۵۱، ص ۱۵۷، ح ۵

چرا امام جواد (ع) داماد مامون شدند؟

چرا امام جواد (ع) داماد مامون شدند؟
ازدواج امام جواد(ع) با دختر مأمون(ام الفضل) از مسایلى است كه اظهار نظر قطعى درباره آن مشكل است؛ ولى مى توان برخى عوامل را تأثیر گذار دانست.
به نظر مى رسد مأمون اهداف زیر را دنبال می كرد:
۱- نظارت بر رفتار امام جواد(ع): مأمون با فرستادن دختر خود به خانه امام مى خواست آن حضرت را همیشه زیر نظر داشته باشد و دختر مأمون نیز در انجام این رسالت موفق بود، زیرا در خبر چینى و گزارشگرى ماهر بود.
۲- جذب حكومت: مأمون تصور مى كرد با این وصلت امام جواد(ع) را مجذوب مادیات و امكانات سلطنتى نموده و به قداست و حرمت امام لطمه وارد نماید؛ غافل از این كه امام جواد(ع) یكى از زاهد ترین امامان بوده و جذب دستگاه حكومت نمى گردید.
۳- جلوگیرى از اعتراض علویان: دشمنى مأمون با علویان موجب شد كه آنان علیه وى اعتراض نموده و حكومت او را متزلزل كنند. مأمون با این ازدواج قصد داشت خود را علاقه مند به امام نشان دهد،‌ در نتیجه شیعیان قیام نكنند.
طبیعی بود كه مأمون جهت تحقق اهداف فوق شدیداً امام را تحت فشار قرار داد و براى این وصلت از همه‌ راهكارها و اهرم ها بهره گرفت.
به نظر مى رسد عوامل زیر در ازدواج امام جواد(ع) تأثیر گذار بود:
۱- اجبار امام به ازدواج:
بی تردید ازدواج امام جواد(ع) با دختر مأمون خواسته امام نبوده و این ازدوج مانند ازدواج هاى معمولى كه مبتنى بر خواست و رعایت شرایط باشد، صورت نگرفت. زیرا امام جواد(ع) مى دانست كه مأمون پدرش امام رضا(ع) را به شهادت رسانده و یكى از دشمنان خاندان اهل بیت پیامبر(ص) و شیعیان است. از سوى دیگر حكومت مأمون وجاهت قانونى و مشروعیت نداشت.
مأمون جهت رسیدن به اهداف خود شدیداً امام را تحت فشار قرار داد و حتى حضرت را تهدید نمود. برخى عقیده دارند كه اگر امام ازدواج نمى كرد، ممكن بود امام را ترور كند. (1)
گرچه در قاموس ائمه(ع) ترس از مرگ وجود ندارد، ولى در آن مقطع زنده بودن و رهبرى او نقش بنیادى در حفظ دین و مصالح مسلمانان داشت.یكی از نویسندگان مى نویسد: «به نظر مى رسد كه موافقت امام با این ازدواج عمدتاً بر اثر فشارى بود كه مأمون بر امام وارد كرد».(۲)مسئله فشار و اجبار در مسئله پذیرش ولایتعهدی از طرف امام رضا نیز عامل اصلی بوده است.
۲_ حفظ شیعیان:
یكی از استراتژى هاى مهم خلفاى اموى و عباسی،‌ شیعه ستیزى بوده و آنان از هیچ جنایتی علیه علویان دریغ نكرده و به آزار و زندانى و قتل آنان مى پرداختند. از سوى دیگر یكى از سیاست هاى مهم ائمه(ع) حفظ شیعیان بود،‌ چنانكه امام حسن(ع) یكى از علل صلح خویش را حفظ شیعیان بیان نمود. (۳)ائمه(ع) سعى مى كردند با اتخاذ سیاست و راهكارهاى منطقى و معقول به حفظ شیعیان بپردازند، گرچه ممكن بود اتخاذ راهكار حفظ شیعیان، شخصیت آن ها را زیر سؤال ببرد. شاید امام جواد(ع) از ازدواج با دختر مأمون،‌ حفظ شیعیان را دنبال مى كرد. طبیعى بود كه مأمون با ازدواج دخترش با امام جواد(ع) تا اندازه اى از سیاست خصمانه خود علیه شیعیان پرهیز مى كرد، زیرا به حسب ظاهر با امام شیعیان رابطه فامیلى بر قرار كرده بود.
۳_حفظ دین :
شاید ازدواج امام جواد(ع) با دختر مأمون نوعى تكلیف بود تا امام جواد(ع) با این ازدواج بتواند به حفظ دین و تبلیغ آن بیشتر خدمت كند ؛ امام با نفوذ در مركز حكومت سعى مى كرد تا اندازه ای از سیاست دین ستیزى مأمون جلوگیرى نماید و به جامعه دینى خدمت كند.با اتخاذ سیاست هاى منطقى ، به رغم آن كه با ام الفضل ازدواج نمود، تحقق اهداف مأمون را در خصوص ازدواج دخترش غیر ممكن ساخت.
پی نوشت:
۱-مهدى پیشوایی، سیره پیشوایان،‌ ص۵۵۹.
۲- همان
۳- اخبارالطوال، ص ۲۲۰.

پربازدیدترین ها