چگونه می توان صبر خود را زیاد کرد ؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم صبر و استقامت عصاره همه فضيلت­ها و خميرمايه همه سعادت ها و ابزار وصول به هر گونه خوشبختى است. انسان بدون صبر هم در جهات مثبت به جايى نمى­ رسد و هم در برابر عوامل منفى شکست مى­ خورد، چرا که صابر نبودن مساوى با شکست است. به همين دليل کليد اصلى پيروزى ­ها، صبر است. به طور کلي براي تقويت صبر و بردباري راه هاي مختلفي وجود دارد، در ذيل به برخي اشاره مي شود: ?. تقويت پايه ‏هاي ايمان: هر قدر ايمان انسان به حکمت و رحمت پروردگار بيش‏تر باشد، صبر او نيز افزون‏تر خواهد بود. اميرمؤمنان (ع) مي‏فرمايد: «اساس و ريشه صبر، ايمان و يقين خوب نسبت به خداوند است».[?] ?. رابطه با خدا: انسان در پرتو ياد خدا و نماز اراده‏اي نيرومند و ايماني استوار پيدا مي‏کند و همة مشکلات براي او آسان مي‏گردد. قرآن مجيد مي‏فرمايد: «وَاسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلَو ةِ وَإِنَّهَا لَکَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى‏ الْخَشِعِينَ‏؛[?] در زندگي از صبر و نماز کمک بگيريد، هر چند اين کار جز براي خاشعان سنگين و گران است». امام صادق (ع) فرمود: «هنگامي که مشکل مهمي براي علي(ع) پيش مي‏ آمد، به نماز بر مي‏ خاست، سپس اين آيه را تلاوت مي‏فرمود».[?] ?. شناخت راز و رمز مشکلات: اگر کسي بداند که وجود بلا و مصيبت در زندگي بشر چه اثري دارد، آن را با آغوش باز مي‏پذيرد، در روايات معصومين از شدايد به عنوان الطاف خداوندي ياد شده است. ?. توجه به آثار اخروي صبر: توجه به پاداش اخروي صبر، سختي مشکلات را شيرين و آسان مي‏ سازد. در اين باره روايات زيادي از معصوميان رسيده است. امام صادق (ع) مي‏فرمايد: «هر کس از مؤمنان که به بلايي گرفتار شود و صبر کند، براي او اجر هزار شهيد است».[?] ?. توجه به گذرا بودن بحران‏ها: مشکل و محنت روزگار هر چه باشد، مقطعي و گذرا است. قرآن مجيد به همه افراد نويد مي‏دهد که هميشه کنار سختي‏ها آساني وجود دارد.«فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً؛[?] پس (بدان که) با هر سختى آسانى است.» ?. توجه به افراد پايين دست: نظر افکندن به کساني که با مشکلات بزرگ‏تري دست به گريبان هستند، تحمل شدائد را آسان تر مي‏سازد. ?. الگو پذيري از اولياي خدا: با بررسي اجمالي زندگاني بزرگان در مي‏يابيم که آن ها همواره با مشکلات رو به رو بوده‏اند. با الگوگيري از بزرگان مي‏توان شيوه مقابله با مشکلات را آموخت. اين موضوع را خداوند به پيامبر گوشزد مي‏کند و مي‏فرمايد: «فَاصْبِرْ کَمَا صَبَرَ أُوْلُواْ الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ؛[?] پس (اى پيامبر!) صبر کن همان گونه که پيامبران اولوا العزم صبر کردند!». ?. آمادگي روحي: اگر کسي دنيا را آن طور که هست بشناسد، در پيش آمدهاي ناگوار زندگي خود را نمي ‏بازد، چون مي‏داند جهان طبيعت، سراي دگرگوني و تحول است و فراز و نشيب فراواني دارد. همه افراد خواه ناخواه با حوادث مواجه مي‏شوند. ?. توجه به آثار جسماني صبر: صبر و شکيبايي در برابر حوادث زندگي تنها جنبه اخلاقي ندارد، بلکه از نظر بهداشت و سلامت جسم نيز فوق العاده مؤثر است. افراد ناشکيبا عمري کوتاه و توأم با انواع بيماري‏ها و از جمله بيماري‏هاي قلبي و عصبي دارند، در حالي که صابران از عمري طولاني برخوردارند. در پايان، داستان جالبي از بزرگمهر را که مناسب با موضوع است نقل مي‏کنيم: مي‏گويند: انوشيروان، بزرگمهر را زنداني کرد. پس از چند روز، انوشيروان شخصي را فرستاد تا از حالش جويا شود. فرستاده انوشيروان او را خوشحال ديد، علتش را جويا شد، بزرگمهر دليلش را استفاده از معجون شش ماده‏ اي دانست و گفت: اين معجون مرا سرحال کرده است و آن ها عبارتند از: ?- توکل بر خدا، ? - بي تابي مشکلي را حل نمي‏کند، ? - صبر به کمک انسان مي‏آيد، ? - اگر صبر نکنم چه کنم؟ ? - مشکلاتي بيش از مشکل من وجود دارد، ?- ستون به ستون فرج است.[?] به منظور تحصيل سعه صدر و افزايش تحمل و صبر بايد همانند ديگر برنامه‏ هاي تغيير رفتار به صورت جدي، دقيق و کامل به دستور عمل‏ هاي زير عمل کنيد. توصيه ‏هاي مؤکد ما در اين باره: ?- ذکر«لا حول و لا قوه الا بالله» را زياد بر زبان جاري سازيد. ?- به منظور تقويت اراده و حفظ سعه صدر، از تفريحاتي همانند صحرانوردي، کوهنوردي، شنا، اسب سواري، پياده روي در صبح زود بهره گيريد. ? - پيش از انجام هر کارى به جنبه ‏ها و آثار مثبت و منفى آن توجه کنيد، زيرا با آگاهى از زيان‏ها يا منافع کارى، انگيزه براى ترک يا انجام کار بيشتر مى‏ شود و به طور طبيعى اراده قوى و صبر مى ‏گردد. ?- همواره سعى کنيد با خواسته‏ هاى نفسانى و عادت‏هاى ناپسند مبارزه کنيد. ?- خود را به انجام وظايف و تکاليف دينى مقيد نماييد. همواره سعى کنيد نماز خود را اول وقت بخوانيد، حتى اگر مشغول نوشتن مطالبى باشيد که فقط چند سطر يا کلمه ‏اى از آن باقى مانده باشد يا با کسى مشغول صحبت کردن هستيد، آن را رها کنيد و خواسته و ميل درونى خود را فداى اراده انسانى خود سازيد. انجام تکاليف و عباداتى همچون نماز در اول وقت و روزه و حج و جهاد و صدقه و انفال مالى، باعث تقويت اراده مى‏ گردند. ?- همواره در مقابل سختى‏ها و ناملايمات زندگى (کار و تحصيل و غيره) بردبار باشيد و استقامت به خرج دهيد. ? - نفس انسان، مخصوصا جوانان به خواب بعد از اذان صبح تمايل دارد، جهت تقويت اراده با اين ميل نفسانى مبارزه کنيد. ? - پيوسته به خود تلقين کن که من اراده ‏اى قوى دارم و توان مبارزه با خواسته‏ هاى نفسانى خويش و هم چنين غلبه بر مشکلات و مصايب را دارم. از شکست خوردن نمى‏ هراسم. اگر موفق نشدم، با کسب تجربه و انرژى و نشاط بيشتر مجددا اقدام مى‏ کنم تا به هدف و مقصد خود برسم. من توانايى رسيدن به هدف و برطرف کردن موانع و مشکلات را دارم. ? - کارى را که شروع کرديد، با حوصله و دقت به پايان برسانيد. از رها کردن يا سر هم بندى آن بپرهيزيد. ?? - فکر خود را هم زمان به چند کار مشغول نکنيد. سعى کنيد همواره توجه شما به يک کار معطوف گردد. ?? - تدبير، نظم و انظباط را در همه امور زندگى خود جارى سازيد. با برنامه ريزى دقيق و منطقى، کارهاى خود را پيش ببريد. در برنامه‏ ريزى جايى براى انعطاف و جايگزين کردن امور غير قابل پيش بينى بگذاريد. ??- هميشه فضاي ذهني و رواني خود را براي شنيدن و دريافت رفتارهاي نابجا و خلاف انتظار آماده سازيد. به اين معنا که هميشه انتظار داشته باشيد ديگران با شما به بدترين شکل برخورد داشته باشند. خود را براي تحمل آن آماده کنيد. [?]. غرر الحکم و درر الکلم، عبدالواحد بن محمد التميمي، مکتب الإعلام الإسلامي - قم، ???? ه. ش، ص ???. [?]. بقره (?) آيه ??. [?]. مکارم شيرازى ناصر، تفسير نمونه‏، دار الکتب الإسلامية،تهران‏،????، ج ?، ص ???. [?]. ري شهري، ميزان الحکمه، دار الحديث، قم، ????، چاپ اول، ج ?، ص ????. [?]. انشراح(??) آيه ?. [?]. احقاف(??) آيه ??. [?]. محدث قمي، سفينة البحار، انتشارات اسوه، ????ه ق، ج ?، ص ??. موفق و پيروز باشيد.