چرا در مسح پاها نباید پاها را آب بکشیم نظافت بهتری است؟

باسلام خدمت شما پرسشگر محترم اسلام دين سهل و اسان است و از اين باب در همه احکام آن تسهيل و عدم سختي در عبادت را براي مومنان مورد لحاظ قرارداده است، و از طرفي در کنار مسائل شرعي خداوند و اسلام دعوت به پيروي از عقل و انديشه سالم نموده است، چه بسيار امور شايسته و پسنديده ايي که مقبوليت عمومي و عقلاني دارد و هيچ انسان عاقلي ترک آن را جايز نمي داند،لذا دعوت اسلام به عقل و عقل مداري بدون شک شامل اين مسائل نيز خواهد شد. ضمن اينکه شستن و رعايت نظافت بعد از مسح پا از جهت اسلام مانعي ندارد و هر انساني متناسب با وضعيت و شرايط شغلي مي تواند اين امر را رعايت نمايد و اگر بر روايات و سفارشاتي که در اسلام شده است نيز توجه نماييد، بهداشت و نظافت از اموري است که تاکيد بسيار به آن شده است و اين حکم کلي بدون شک شامل اين مسئله نيز خواهد شد، اما آيا لازم است براي هر مسئله و امر پسنديده ايي حکم وجوب صادر شود؟ نکته ديگر اينکه همانطور که بيان داشتيد هميشه پاي نمازگزاران کثيف نمي باشد و برخي از اقشار جامعه داراي چنين وضعيت هستند، ايا در اين شرايط عالانه است که به خاطر گروهي اندکي از مسلمانان، اين حکم نسبت به ساير مسلمانان واجب شود، ضمن اينکه هميشه در وضع قوانين اکثريت مردم مورد لحاظ قرار مي گيرند نه اقليت، يعني در هيچ جامعه ايي به خاطر اقليت و استثناءات قانون وضع نمي شود، بلکه با لحاظ حال اکثريت قانون وضع مي شود، حال در اين مسئله نيز اگر چه برخي از مردم در اين وضعيت قرار دارند ولي اين تعداد نسبت به ساير مسلمان در اقليت مي باشند. ضمن اينکه اسلام با تاييد رعايت نظافت و شستن پا بعد از مسح بصورت اختياري و قرار دادن ثواب براي آن بين اين گروه از مردم جمع کرده است، به عبارتي با دعوت به رعايت نظافت و استحباب شستن پا در صورت کثيفي هر دو مقصود يعني رعايت عدالت ميان نمازگزاران و رعايت نظافت مومنان در نماز رعايت شده است و هر کس متناسب با وضعيت خود شايسته است نسبت به رعايت نظافت اقدام نمايد. پس اسلام براي اين مسئله نيز انديشه و حکم لازم را بيان کرده است، اما نبايد نسبت به دين نگاه سليقه اي داشت، چون اگر قرار باشد با اين ديد به اسلام نگاه کنيدف بعد از مدتي چيزي از اسلام نخواهد ماند و بدعت هاي بسياري بر دين وارد خواهد شد. اما در مورد شستن اهل سنت هم لازم به ذکر است که در اهل سنت هم شستن واجب نيست و آنها قائل هستند که اين نحوه وضو گرفتن بهتر است، پس در هيچ يک از مذاهب اسلامي حکم وجوبي در اين باره وجود ندارد. براي درک بهتر مسئله تفاوت وضو شيعه و اهل سنت لازم به ذکر است که: کيفيت وضوي اهل سنت به جهت تغييري است که ايشان از آيه فاغسلوا وجوهکم و ايديکم الي المرافق (1) دارند. ظاهر معناي آيه چنين است که صورت و دست‏ها را تا آرنج بشوييد. اهل سنت از کلمه الي خيال مي‏کنند که آيه مي‏گويد دست‏ها را از سرانگشتان به طرف آرنج بشوييد، ولي با اندکي دقّت روشن مي‏شود که کلمه الي تنها براي بيان حدّ شستن است، نه کيفيّت شستن. توضيح:آيه درست به آن مي‏ماند که انسان به کارگري سفارش مي‏کند ديوار اتاق را از کف تا يک متر رنگ کند. بديهي است منظور اين نيست که ديوار از پايين به بالا رنگ شود، بلکه منظور اين است که اين مقدار بايد رنگ شود، نه بيشتر و نه کمتر. بنابراين فقط مقداري از دست که بايد شسته شود، در آيه ذکر شده اما کيفيت آن در سنت پيامبر (که به وسيله اهل بيت به ما رسيده) آمده است و آن شستن آرنج است به طرف سر انگشتان.(2) البته مذاهب چهارگانه اهل سنت، شستن دست هنگام وضو از سر انگشتان تا آرنج را واجب نمي‏دانند و مي‏گويند بهتر است که بدين طريق وضو گرفته شود. اماميه گفته‏اند:از آرنج واجب است و عکس آن باطل است، هم چنان که مقدّم داشتن دست راست بر چپ واجب است. باقي مذاهب گفته‏اند:شستن آن‏ها به هر طريقي که باشد، واجب بوده و تقديم دست راست و شروع از انگشتان تا آرن‏0ج افضل است؛ (3) يعني ثواب بيشتري دارد. شستن پا به جاي مسح که ميان اهل سنت رواج دارد، تفسير خاصي است که از ادامه همان آيه ارائه داده‏اند. به نظر آنها کلمه ارجلکم (پاها) بر وجوهکم (صورتها) عطف شده و بايد مانند آن شسته شود، اما شيعه معتقد است اين کلمه بعد از کلمه رؤوس (سرها) ذکر شده و عطف به آن است و بايد پاها را مانند سر مسح کنيد. در هر حال اختلاف عمل در مذاهب اسلامي ناشي از اختلاف برداشت و فهم متفاوت از آيات بوده و سنت پيامبر را هر دو گروه طبق عقيده خود مي‏دانند، اما شيعه افتخار دارد که پيرو ائمه اطهار بوده و پيشوايان معصوم(ع) از آيات الهي و روش و سنت و گفتار رسول خدا(ص) آگاه‏تر بوده و درست‏تر تفسير مي‏کنند. در روايات ائمه(ع) بيان شده که روش وضوي پيامبر(ص) به روش شيعه بوده است. پي‏نوشت‏ها: 1 - سوره مائده (5) آيه 6. 2 - تفسير نمونه، ج 4، ص 286. 3 - محمد جواد مغنيه، فقه تطبيقي ،ترجمه کاظم پورجوادي، ص 40 موفق و پيروز باشيد.