شب اول قبر آيا بلافاصله بعد از دفن ميت شروع مي شود يا اينكه مثلا اگر ميت را صبح دفن كنند شب آن روز شب اول قبر ناميده مي شود؟

سلام علیکم
اين مسايل عرفي است .بر اساس عرف متداول اولين شب دفن ميت ،شب اول قبر او محسوب مي شود . البته در شرع مقدس توصيه شده که در اولين شب دفن براي ميت نماز وحشت بخوانند . اگر به هر دليل دفن او به تاخير افتد، بايد نماز وحشت را تا شب دفن به تاخير اندازد (1) .
از آموزه‌هاي ديني و روايات به دست مي‌آيد از زمان احتضار و هنگام مرگ ،دريافت نتيجه عمل به تدريج شروع مي‌شود که يکي از آن ها شب اول قبر است .فشار قبر، سوال در قبر و مانند آن همه از اموري است که مربوط به جزاي انسان در آغاز ورود به قبر است. از اين رو با استناد به روايات گفته شده:
در ساعات و روزهاي اول مرگ، روح در عين اين که در برزخ است ،خود را در کنار بدن مادي و با آن يک نوع متحد مي‌يابد . بر اساس انس زيادي که در دنيا به بدن مادي داشته، توجه و ارتباط بيش تري با بدن مادي دارد، با حمل و حرکت دادن بدن مثل اين که با آن و به دنبال آن مي باشد و در لحظاتي که بدن مادي را حمل مي کنند و غسل مي دهند، نزد آن و در آن جا حاضر است، بنابر آنچه از روايات برمي‌آيد، چون در نظام جديد با احکام و آثار جديدي قرار گرفته و پرده‌ها کنار رفته و حقيقت‌ها براي وي روشن گشته و با شهود عيني مسايل را دريافته است، با حمل کننده‌هاي جنازه و غسل دهنده‌ها و حاضرين خطاباتي دارد. بنابراين نه تنها در شب اول قبر ،بلکه از لحظات آغازين مرگ انسان نتيجه و پيامد اعمال خود را مشاهده مي کند و از آن ها شادمان و يا در رنج و عذاب است.(2)
پي‌نوشت ها:
1.توضيح المسايل مراجع، ج1 ،ص350 نشر جامعه مدرسين قم،1386 ش.
2. محمد شجاعي، معاد ،ج 2 ،ص 249 ،نشر اميرکبير، تهران، 1362 ش .