در قیامت از چه چیزهایی سوال می شود؟

سلام وقت شما بخير ممکن است بتوان اين گونه ميان روايات معصومين سلام الله عليهم اجمعين، جمع کرد که اين اولين‌ها در عبارات ايشان، به مجموعه اعمالي باشد که در اولويت سؤال قرار دارند (و لزومي هم ندارد که محدود به چهار عمل باشد،) به عنوان اولين پرسش‌ها و در مجموعه‌اي واحد و با يک نگاه بعد از مردن و يا هنگام قيامت مطرح مي‌شوند، زيرا که بيانات معصوم در زمان‌هاي مختلف فراخور سؤال و يا حال و وضع مجلس و مخاطب يا مخاطبين مطرح مي‌شد. گاهي به عنوان اولين عمل که نماز در اولويت بود و گاهي به عنوان اولين اعمال که باز هم به طور معمول نماز اولين بود، مطرح مي‌شد و اين گونه عبارات جاي بحث و مناقشه ندارد و با اندک دقتي مي‌توان آن را فهميد. علاوه بر اين، در مجموعه عبادات و تکاليف، نماز برترين عبادت و نماد عبوديت است. عملي که انجام آن به طور مؤکد مورد توجه شرع مقدس اسلام قرار دارد به طوري که در بيان اولياي خدا به عنوان ستون دين معرفي شده است. پيامبر گرامي اسلام صلوات الله عليه فرمود: الصّلاة عمود الدّين. (1) يعني نماز ستون (خيمه) دين است. ايستادگي و بقاي هر خيمه‌اي به وجود ستون آن است و هر مقدار که ستون مستحکم‌تر باشد بقاي خيمه تضمين بيشتري مي‌يابد. در اهميت نماز همين بس که اين تکليف شيرين و پر معناي الهي اولاً در هيچ حالي ترک نمي‌شود، و ثانياً انجامش در شبانه روز به صورت پنج وقت بر بندگان خدا واجب است، تکليفي که مشابه ندارد و همواره در شبانه روز صورت مي‌گيرد. به همين خاطر است که نماز حتي اگر در مجموعه‌اي از تکاليف هم قرار گيرد، باز هم به عنوان اولين تکليف مورد سؤال قرار مي‌گيرد و با اين توضيح به نظر مي‌آيد پاسخ سؤال داده شده است. و اما در ادامه به دو حديث در مورد اهميت نماز به تنهايي و يک حديث در مورد سؤال از چند واجب که نماز پش قراول آن با پيش فرض ايمان و قبولي ولايت است، توجه مي‌کنيم: 1. پيامبر صلوات الله عليه فرمود: اوّل ما افترض الله علي امتي الصلوات الخمس، و اوّل ما يرفع من اعمالهم، الصلوات الخمس، و اوّل ما يسال عنهم، الصلوات الخمس: يعني: نخستين چيزي که خداي متعال بر امتم واجب کرد، نمازهاي پنج گانه است و اولين چيزي که از کارهاي آنان به سوي خدا بالا مي‌رود، نمازهاي پنج گانه است و نخستين چيزي که در باره آن از امتم حسابرسي مي‌شود، نمازهاي پنج گانه مي‌باشد. (2) ْامام صادق سلام الله عليه از قول پيامبر گرامي اسلام نقل فرمود: 2. أَوَّلُ مَا يُسْأَلُ الْعَبْدُ إِذَا وَقَفَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَنِ الصَّلَاةِ فَإِنْ زَکَتْ صَلَاتُهُ زَکَي سَائِرُ عَمَلِهِ وَ إِنْ لَمْ تَزْکُ لَمْ يَزْکُ عَمَلُهُ (3) يعني: اولين چيزي که از او سؤال مي‌شود نماز است. اگر نمازش پاک بود، ساير اعمالش نيز پاک خواهد بود. و اگر نمازش پاک نبود، ساير اعمالش نيز پاک نخواهد بود. 3. و باز حضرت درمورد نماز و ديگر عبادات کليدي و محوري که مورد سؤال قرار مي‌گيرند، فرمود: إِنَّ أَوَّلَ مَا يُسْأَلُ عَنْهُ الْعَبْدُ إِذَا وَقَفَ بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ عَنِ الصَّلَوَاتِ الْمَفْرُوضَاتِ وَ عَنِ الزَّکَاةِ الْمَفْرُوضَةِ وَ عَنِ الصِّيَامِ الْمَفْرُوضِ وَ عَنِ الْحَجِّ الْمَفْرُوضِ وَ عَنْ وَلَايَتِنَا أَهْلَ الْبَيْتِ فَإِنْ أَقَرَّ بِوَلَايَتِنَا ثُمَّ مَاتَ عَلَيْهَا قُبِلَتْ مِنْهُ صَلَاتُهُ وَ صَوْمُهُ وَ زَکَاتُهُ وَ حَجُّهُ وَ إِنْ لَمْ يُقِرَّ بِوَلَايَتِنَا بَيْنَ يَدَيِ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ شَيْئاً مِنْ أَعْمَالِهِ (4) يعني: روز قيامت اولين چيزي که از بنده سؤال مي‌شود، نمازهاي واجب، زکات واجب، روزه واجب، حج واجب و از ولايت ما خانواده است. اگر اقرار به ولايت ما کرد و بر همين اعتقاد مرد، نماز و روزه و زکات و حج او قبول مي‌شود. اما اگر اقرار به ولايت ما نکرد در پيشگاه پروردگار هيچ يک از اعمالش را قبول نخواهد کرد. البته در بعضي از کتاب‌ها نوشته شده است که به اقتضاي بعضي از اخبار، در عقبات صراط (يعني روز قيامت) از هفت چيز سؤال مي‌کنند: در عقبه اول از ايمان خالص سؤال مي‌کنند، يعني توحيد پروردگار که اعتقاد به لا اله الا اللّه از روي اخلاص است. در عقبه دوم از نماز که عمود دين است سؤال مي‌کنند. در عقبه سوم سؤال از زکات و خمس سؤال مي‌کنند که از مهم‌ترين واجبات الهيّه‌اند. در عقبه چهارم از روزه سوال مي کنند. در عقبه پنجم از حج بيت اللّه سوال مي کنند. در عقبه ششم از طهارت ثلاث (سه گانه) وضو ، غسل و تيمّم سوال مي کنند. در عقبه هفتم که شديد تر از تمام عقبات است، از مظالم مردم سوال مي کنند و حق تعالي قسم ياد کرده که از ظلم هيچ ظالمي نگذرد مگر که حق مظلوم را از ظالم بستاند.(5) البته بنا به ظاهر روايت، نماز در مرحله دوم قرار گرفته است، اما چنين جاي توجيه دارد، چون ايمان امري قلبي است،پس ثمره آن در اعضا و جوارح ظاهر مي شود، که باز هم نماز اولين و بالاترين عمل جوارحي انسان مسلمان بعد از اقرار به توحيد و ايمان به حق است. مساله بعد آن که قيامت پنجاه موقف و ايستگاه دارد و ممکن است هر کدام از اين روايات مربوط به يکي از اين موقف ها باشد مثلا در يک موقف اول از نماز پرسيده شود در موقف ديگر اول از عمر انسان سوال مي شود و ... پي نوشت ها: 1.پاينده ابوالقاسم، نهج الفصاحة مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلوات الله عليه،تهران، انتشارات دنياي دانش، چاپ چهارم سال 1382 ه.ش، ص 551 2.احسان بخش صادق، آثار الصادقين،قم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، چاپ اول، سال 1370 ه.ش،ج 11 ص 80 به نقل از کتاب کنز العمال،جلد هفتم، ص 276 . 3.شيخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال،قم ،انتشارات دار الرضي،سال 1406 ه.ق،چاپ اول، ص 230. 4.مجلسي محمد باقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،تهران،انتشارات اسلاميه،چاپ مکرر، ج‏27، ص 168. 5. حسيني شاه عبد العظيمي حسين،تفسير اثنا عشري،تهران،انتشارات ميقات،چاپ اول، سال 1363 ه. ش، ج‏14، ص 222.