توبه و وسواس فکری

********** توبه و وسواس فکری **********

توضیح: بعضی از اطلاعات گفتگو را به علت حفظ حریم خصوصی افراد با علامت ؟ ذکر کرده ایم.

- پسری بیست و چند ساله ،از ؟ ، دیپلم

سلام وقت بخير من دوران خدمت معاشقه با همجنس خود داشتم نه دخول ، يک سال گذشته تقريبا ولي هر ثانيه هر لحظه پشيمونم و هر روز دارم عذاب ميکشم و آرزو ميکنم زمان به عقب برگرده ، افسرده شدم اينم بگم يه بيمار OCD هستم کمکم کنيد دارم ذره ذره آب ميشم ممنون

- با سلام و تشکر از ارتباط شما با مرکز ملي پاسخگويي به سؤالات ديني و آرزوي توفيق روزافزون.

از اين که دچار اين درگيري ذهني شده ايد بسيار متأسفيم و آرزو مي کنيم به زودي با تلاش و نگرش صحيح و صبر و حوصله، افکارتان تحت کنترل شما درآیند. می توانیم درک کنیم از خطایی که داشته اید چقدر شرمنده هستید؛ حتی این که می گویید دارید ذره ذره آب می شوید برای ما قابل فهم است اما جای خوشحالی ست که این درد شما قابل درمان است و درمان ساده ای دارد.

مبنای مشکل شما در دو مسئله است: یکی عدم آگاهی از واقعیت توبه و دیگری وسواس فکری.

اساسا داستان گناه و توبه، داستان عجیبی ست که ظاهرا شما از حقیقت های آن بی اطلاعید. توبه هرگاه واقعي باشد و از اعماق جان برخيزد و انسان از گناهي كه مرتكب شده احساس خجالت و ندامت كند و خود را در پيشگاه خدا شرمنده ببيند و درصدد كسب رضاي حق تعالي باشد، یقینا مورد قبول درگاه احديت واقع شده و آثار و بركاتش نمايان مي شود؛ هر چند گناه بسیار زشت و بزرگ باشد چنان که گناهي سراغ نداريم که با توبه بخشيده نشود و قرآن كريم مي فرمايد: «اي بندگان كه بر خود اسراف و ستم كرديد، از رحمت خدا مأيوس نشويد كه خداوند همه گناهان را مي آمرزد، زيرا او بسيار آمرزنده و مهربان است.» (1)

توبه حقيقي چنان انسان را دگرگون مي كند كه گويي هيچ گناهي را مرتكب نشده است. امام محمد باقر (ع) مي فرمايند: ‌"التائب من الذّنب كمن لا ذنب له؛ (2) توبه كننده از گناه مانند كسي است كه گناه نكرده است".

توبه حقيقي و خالص كه قرآن از آن به "توبه نصوح" ياد مي كند، موجب محو همه آثار گناه مي شود .

حضرت امام صادق (ع) مي فرمايند: "هنگامي كه بنده اي توبه نصوح (حقيقي) كرد مواهب و نعمت هاي كم نظير الهي را متوجه خود مي سازد. اولين اثرش آن است كه محبوب نزد خدا مي شود. دوم: خداوند در دنيا و آخرت گناهان او را مي پوشاند".

راوي حديث سؤال كرد كه چگونه خدا پرده پوشي مي كند، فرمود: "هر چه از گناهان كه دو فرشته موكّل بر او، برايش نوشته اند، از يادشان ببرد. به اعضاي بدن، فرمان مي دهد كه گناهان او را پنهان كنيد. به نقاط زمين و هر كجايي كه گناهكار توبه كننده گناه كرده است، دستور مي دهد كه گناهان او را پنهان كنيد. آثار آن را پاك مي كند. پس توبه كننده در حالي خدا را در قيامت ملاقات مي كند كه هيچ چيزي به ضرر او و بر گناهانش، گواهي و شهادت دهنده نيست و چيزي از آن آشكار نخواهد شد. (3) با این توصیف، آرزوی شما برای به عقب برگشتن زمان، معنا و جایگاهی ندارد.

این در حالیست که حتي اگر شخصي به طور عمدي گناهي را انجام دهد و صادقانه توبه کند، خداي مهربان گناهش را مي بخشد تا چه رسد به اين که شخص گناهي را به طور غير عمد و به خاطر ناآگاهي يا غفلت، مرتکب شود. توبه درواقع مانند شستشوى بدن آلوده و عطر زدن است و نگراني را مي زدايد و اصل توبه يعني پشيماني قلبي از انجام گناه و تصميم بر ترک گناه؛ یعنی دقیقا حالتی که شما دارید. پس شما توبه کرده اید و می دانید که خداوند توبه کاران را عاشقانه دوست مي دارد و يادتان باشد که ذات پاک انسان از رفتار وي جدا است و وقتي او رفتار زشت را از خود جدا مي کند و به کناري مي اندازد ذاتش همانند قبل، پاک و بي آلايش و خدايي مي شود. بنابراین بعد از توبه، ديگر نبايد خود ملامت گري افراطي و عذاب وجدان داشته باشيد و به یاد داشته باشید شیطان از حالت الان شما خوشحال می شود چون سرزنش زیاد، انگیزه خوب بودن را در انسان کم می کند و خواسته شیطان همین است و شما نباید اجازه دهید به این خواسته خود برسد. به خودتان قول بدهید از این به بعد ديگر خود را سرزنش نکنيد، گذشته را فراموش کنيد و با تقرب به خدا مشغول زندگي عادي خود باشيد.

اما داستان وسواس فکری شما:

این که بعد از یک سال هنوز این عذاب وجدان از شما جدا نشده و شما را به افسردگی رسانده است و این که هنوز لحظه به لحظه احساس پشیمانی دارید و درد عمیقی هر روز شما را عذاب می دهد، علتش وسواس فکری شماست. درواقع دیگر گناهی وجود ندارد و بار گناهی که بر دوش احساس می کنید حالت کاذبی ست که فکرتان به شما تلقین می کند. این عذاب وجدان ها حقیقی نیست و افکار آزاردهنده ای که بی اختیار و مکرر به ذهن شما هجوم می آورند و زندگی تان را مختل کرده اند، کلید درمان شان بی اعتنایی ست. اگر به این افکار بها بدهید و آن ها را متوقف نکنید بیماری وسواس تان تشدید می شود ولی اگر با کمک درمانگر آن ها را تحت تسلط خودتان دربیاورید وسواس و حال روحی شما به راحتی خوب می شود و دوباره آرامش را تجربه می کنید.

*** اقدامات کمکی جهت درمان وسواس ***

1. تقویت جسمانی
امروزه از لحاظ پزشکی اثبات شده که ضعف جسمانی و کمبود ویتامین های مورد نیاز بدن، نقش مهمی در ابتلا به وسواس ایفا می کند. بنابراین تقویت قوای جسمانی (زیر نظر پزشک) در این زمینه مفید خواهد بود. یک آزمایش خون کامل و یک چکاپ کلی را در رأس برنامه های خود قرار دهید و زیر نظر متخصصان طب جدید و طب سنتی، کمبودها و بی تعادلی های بدن را ترمیم کنید.

2. عدم اعتقاد به افکار وسواسی
تا زمانی که از صمیم قلب اعتقاد داشته باشید که افکار وسواسی شما حقیقی هستند درمان ها جواب نمی دهد. حتما می دانید وسواس، به افکار یا تصورهایی غیر منطقی و مزاحم گفته می شود که فرد را وا می دارد بدون اختیار و از روی اجبار، عملی را مکررا انجام دهد و یا موضوعی را در فکر و ذهن خود تکرار کند. معمولاً فرد وسواسی به خوبی می ‌داند که این وسواس‌های فکری، محصول ذهن خود او هستند و از خارج تحمیل نمی ‌شوند. بنابراین مهمترین اصل در درمان غیر داروئی وسواس، عدم اعتقاد به افکار وسواسی است.

3. فرار از بیکاری و تنهایی
وسواس علل مختلفي دارد و علت مبتلا شدن شخص شما به وسواس را یک درمانگر حضوری باید تشخیص دهد اما به طورکلی هر عاملی که باعث شود شما زیاد فکر کنید، باید از شما دور شود. در بين افراد مذهبي، معمولا کساني به وسواس هاي فکري و عملي دچار مي شوند که مشغله هاي کمتر يا زندگي يکنواختي دارند. بنابراين (علاوه بر بي اعتنايي و بی اعتقادی نسبت به افکار با توضيحي که گذشت) بايد دست به برنامه ريزي منسجم و دقيقی بزنيد و در اين برنامه اموري را ضروري و بسيار ضروري بدانيد و تحت هيچ شرايطي نبايد از زير بار آن دربرويد و بهانه تراشي کنيد؛ بايد مانند نان شب شما باشد تا شرايط ‌تان بهتر شود. از جمله ورزش روزانه به مدت حداقل 45 دقيقه، (ورزش‌هاي هوازي مانند: پياده ‌روي با سرعت، طناب کشي، شنا و...)، حضور در فضاهای معنوی و ارتباط راحت و خودماني با خدا و زيارت ائمه اطهار و امام زاده ها عليهم السلام، نوشتن هيجانات منفي و عقده ها و مشكلات در دفتر و ريختن در زباله، داشتن سرگرمي هاي مورد علاقه علمي هنري و فرار از بيكاري، همنشيني با اعضاي خانواده، معاشرت با دوستان و افراد شاد و در جمع بودن و فرار از تنهايي، فعاليت هاي بدني و كار، ديدن فيلم طنز، گنجاندن برنامه هاي تفريح در سبک زندگي. خصوصا براي ساعت‌هايي که بيشتر به سمت رفتارها و افکار وسواسي کشيده مي شويد، کارهاي مفرح و بانشاط قرار دهيد و درکل باید برای خود زندگی شاد و شلوغی بسازید تا فکر شما اصلا فرصت نکند افکار بیخود و غم های کاذب را بیجهت با خود مرور کند. باید یکنواختی را دور بریزید و در تنظیم سبک زندگی خود تنوع و خلاقیت داشته باشید. اين را هم بدانيد که تا اين کارها را انجام ندهيد تغييري اتفاق نمي‌افتد و نبايد به دنبال معجزه باشيد؛ بلکه معجزه فعاليت خودتان و تلاش ‌تان براي تغيير شرايط است.

4. رها کردن یکباره وسواس
خود را از بند افکار مزاحم رها کنید و برای خود شعاری بسازید، مثلاً هرگاه افکار وسواسی به سراغ شما آمد شاد و محکم بگوئید: "پیش به سوی زندگی عادی" و به کاری که دارید مشغول شوید.
هر وقت فکر شما، گناه یک سال پیش یا هر فکر منفی و مزاحم و بیجا را به یادتان آورد و نگرانی کاذبی را به شما تحميل کرد ياد تمثيل مسابقه طناب کشي با هيولا بيفتيد. در اين مسابقه اگر هيولا به طرف شما کشيده شود و برنده شويد توسط هيولا خورده مي شويد و اگر شما به طرف هيولا کشيده شويد باز هم خورده مي شويد پس بهتر است طناب را زمين بندازيد و مسابقه ندهيد. درافتادن با اين افکار و اهميت دادن هم به همين شکل است و بي اعتنايي و متوقف کردن این افکار هر چند سخت است و حتی ممکن است اوایل از درون عذاب بکشيد، اما براي درمان تان بايد اين سختي را تحمل کرده و به آرامش پس از اين سختي‌ها فکر کنيد.

5. درمان تخصصی
ما نمی دانیم چند سال است وسواس فکری عملی دارید و متخصصان حد بیماری شما را بررسی کرده اند یا ابتلای به OCD نتیجه مطالعات خود شماست. برای تشخیص OCD باید یا باعث رنج و ناراحتی چشمگیر شود یا در عملکرد شخص ایجاد اختلال کند و حتی با وجود وضوح نشانه ها، اگر تابحال خود را تحت نظر یک درمانگر متخصص قرار نداده اید بیش از این تعلل نکنید. وسواس، بیماری سمجی ست که درمان پذیر است اما درمان کامل آن در مشاوره های مکاتبه ای و غیرحضوری با راهکارهای کلی ممکن نیست. شما در جلسات درمانی حضوری تکنیک های متناسب و تمرین های روزانه دریافت می کنید و تأثیر تکنیک ها توسط متخصص از نزدیک مشاهده می شود و تکرار یا جایگزین می شود تا وقتی که نهایتا درمان کامل شود. با مراجعه حضوري به مراکز مشاوره‌اي و خدمات روان شناختي معتبر، یک درمانگر باتجربه و متخصص انتخاب کنید، به او اعتماد کنید و هر کدام از روش های دارودرمانی، روان درمانی و درمان های شناختی و رفتاری که لازم دانسته شد را تا کامل شدن دوره ادامه دهید.

تاکید می کنیم به یک روان‌شناس بالینی با مدرک حداقل کارشناسی ارشد مراجعه داشته باشید. شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت سازمان نظام روان‌شناسی، مراکز مشاوره معتبر در شهر یا مرکز استان را بشناسید. لینک زیر شما را به این صفحه هدایت می‌کند:
http://www.pcoiran.ir/fa/marakez/markaz_HH

شما را به خدا مي سپاريم و و سلامتی و سعادتمندي دنيا و آخرت را برايتان آرزومنديم.

پی نوشت ها:
1. زمر (39) آيه 53.
2. ثقه الاسلام كليني، الكافي، الناشر: دار الكتب الاسلاميه، تهران، سنه النشر/1365 ه.ش ، ج 2 ، 425 .
3. همان، ص 431 .

با تشکر از اعتماد شما، اگر درباره پاسخ ارائه شده، انتقاد يا پيشنهادي داريد، نظر خود را از طريق فرم «ارسال پرسش»، ارسال نماييد.
همچنين شما مي‌توانيد از طريق: ـ شماره تماس (096400)؛ ـ سامانه پيامکي (30009640 و 30007461) براي سؤالات فقهي؛ ـ و وب سايت (http://www.askdin.com) با کارشناسان اين مرکز مرتبط شويد.

* هر گونه بهره برداری و استفاده از مطلب فقط با ذکر منبع سایت مجاز می باشد.